ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi, uluslararası çapta gıda tedarik zinciri yönetimi ve gıda güvenliğinin sağlanması açısından önemli bir fırsattır. Bu Standard HACCP’i ( Hazard Analysis And Critical Control Points) uygulamak ve geliştirmek için etkili bir araç olarak ortaya çıkarılmıştır. Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi, risk yönetimine dayalı entegre bir sistem olacak şekilde ISO 9001 ve ISO 14001 standartlarıyla eşleştirilebilir. ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi ana hatlarıyla aşağıda sıralanmıştır.

Gıda emniyet yönetimi sistemi
Yönetim sorumluluğu
Kaynak yönetimi
Güvenli (sağlıklı) gıda üretiminin planlanması ve gerçekleştirilmesi
Gıda güvenliği yönetim sisteminin geçerliliği, doğrulanması ve iyileştirilmesi

ISO 22000 tek başına kurulabilmektedir. ISO 22000, diğer HACCP standartları gibi belgelendirme amacıyla kullanılmak üzere yayınlanmış olup, firmadaki ISO 9000, ISO 14000 gibi diğer yönetim sistemleri ile entegre kurulabilmektedir. Entegrasyonu kolaylaştırmak için ISO 22000’in madde sıralaması ISO 9000’e benzetilmiştir.

HACCP

Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktaları (HACCP) Yönetim Sistemi (Hazard Analysis And Critical Control Points Management System).

Gıda sektöründe ürün/hizmet üreten kuruluşlarda güvenli ve sağlıklı gıda üretimi için tehlike analizi ve kritik kontrol noktaları ile ilgili süreçleritanımlayan HACCP sistemi uluslararası ticaretin ön koşulu olarak ülkelerde uygulaması zorunlu yönetmelikler olarak yayınlanmış ve uygulanmaktadır.

Gıda ürünleri, sağlımızı en kolay etkileyecek etmenlerin başında gelmektedir. Dolayısıyla gıda ürününün güvenliği, ürünü kullanan tüketicinin mutlakbir talebidir ve üretici firmalarda tamamıyla yönetimin sorumluluğudur. O nedenle gıda güvenliğine mutlak ve değişmez bir kalite parametresi gözü ilebakmak gerekir. Bir yönetici, işletmesinde sürekli olarak, hijyen standartlarına uygun üretim yapılmasını ve üretip sattığı her parti ürünün güvenliolmasını istiyorsa Gıda Güvenliği Kontrol Sistemi’ni kurmalı, sürekliliğini sağlamalı ve işleyişini desteklemelidir.

HACCP Nedir?
HACCP; “Hazard Analysis And Critical Control Points (Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktaları)” kavramının kısaltılmış halidir.

Ürünün ancak çok küçük bir miktarını analiz edebilme durumu göz önüne alındığında sürekli analiz sisteminin yalnız başına tam bir güvencesağlamadığını bilmek gerekir. O halde tüm süreç aşamalarını daha sistematik bir şekilde ele alan ve önleyici nitelikte bir metoda ihtiyaçbulunmaktadır. İşte, Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktaları HACCP, Hazard Analysis And Critical Control Points) kavramı bu ihtiyaca sistematikve mantıksal bir yaklaşım getiren bir sistemdir.

HACCP, gıda güvenliğinin sağlanmasına yönelik olarak uygulanan bir sistemdir. Gıda işletmelerinde, sağlıklı gıda üretimi için gerekli olan hijyenşartlarının (personel hijyeni, ekipman hijyeni, hammadde hijyeni, ortam hijyeni, vb.) belirlenerek bu şartların sağlanması, üretim ve servisaşamasında tüketici açısından sağlık riski oluşturabilecek nedenlerin belirlenmesi ve bu nedenlerin ortadan kaldırılması temeline dayanan birsistemdir.

HACCP’in Temel Prensipleri

Bu sistem temelde son üründeki kontrole bağlı gecikmeler veya dönüşümsüz olumsuzluklar sonucu, geliştirilebilecek tehlikeleri engelleyen koruyucu önlemleri baştan belirlemeyi prensip edinmiştir. HACCP sisteminde uluslar arası uygulamalarda 7 temel prensip belirlenmiştir. Bunlar;

1) Tehlike analizleri; endüstride hammaddeden ? işleme – üretim – dağılım ve tüketime kadarki bütün basamaklarda, ürüne göre potansiyel tehlikelerin tanımlanması gerekmektedir. Olası tehlikelerin önceden tahmin edilebilmesi, bunların kontrolleri veya önlenebilmesi bakımından önemli göstergeler yaratacaktır.

2) CCP’lerin belirlenmesi; olası tehlikeyi veya tehlikeleri en aza indirebilmek tamamen engellemek veya ortadan kaldırabilmek işlevini hedefleyen kritik kontrol noktaları (CCP-Critical Control Point) niteliğindeki odakları / işlemleri / işlem basamaklarını belirlemektir. Bu noktalar, üretimde bir işleme basamağı olabileceği gibi. Hammaddenin üretim, hasat, nakliye, fabrika kabul, ön işlem, ürünün formülasyonu, bileşenlerinin ilavesi,işleme, depolama vb. herhangi bir evresinde olabilmektedir.

3) Kritik limitlerin belirlenmesi; her ürüne göre kontrol altına alınacak CCP basamakları için özgün kriterler ve hedef limitler belirlenmelidir.

4) Kontrol ve izleme; sistemi oluştururken, kontrolde esas olabilecek her CCP için uygulanacak işlem esaslarına ait detaylar kararlaştırılmalıdır ve listelenmelidir. Sistematik ölçümler, belirlemeler ve kontrol için önemli faktörler düzenli olarak dikkate alınıp, buna göre hareket edilmelidir.

5) Düzenleyici eylem planı; CCP uygulamaları rutin kontrol mekanizması içine alınmalı ve buna yönelik düzenlemeler ve önlemler baştan geliştirilmelidir.

6) Doğrulama; planlanan HACCP sisteminin etkin çalışıp çalışmadığı, geliştirilen sistemin tamamlayıcı testlerle doğrulanması ve kanıtlanması koşuluyla kesinliğe kavuşturulmalıdır.

7) Dokümantasyon; geliştirilen bütün işlemler ve kayıtlar, uygulama ve prensipler doğrultusunda kanıtlandıktan sonra, yazılı dokümanlar haline getirilerek rutin uygulamaya alınmalıdır.